SEZAİ ÖZDEMİR

Sezai Özdemir kimdir? Kendinizden bahseder misiniz?

1958 yılında Gümüşhane’ nin Çamlıköy köyünde doğdum.

Bağlama yapmaya nasıl başladınız?

Bende bağlama merakı çocukluktan geliyordu. Bu işe 1979 yılında girdiğim konservatuvarda yan flüt çalarak başladım. İmalat işine ise Ankara'da radyo sanatçısı, komşumuz rahmetli Lütfi Atan abimiz vardı onun vesilesiyle başladım diyebilirim. Eski sanatçıların nota bilgisi azdı. Ben ona nota öğretmiştim o bana saz yapımını öğretmişti. Benim dedem de bu işle uğraşıyordu. Dedemin yaptığı bir tane kopuz var. Rahmetli eniştem Ali Karakelle de bu işle uğraşıyordu, bağlamayı iyi çalardı. Ben müzik aletini hem imal ediyorum, hem kursunu veriyorum, hem de çalıp söylüyorum.

Ailenizde çok fazla müzisyen var. Bu kadar fazla müzisyen olmasının sebebi nedir?

Benim dedem de bu işle uğraşıyordu. Rahmetli babam da keman çalardı. Abim, kardeşlerim ve yeğenlerim de müzisyendir fakat torunlar içinde imalat ile uğraşan tek ben vardım. Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrasında flüt, keman, viyolonsel çalıyorlar. Ailede opera söyleyen var. Ben de onlardan esinlenerek bu işlere başladım.

Gümüşhane’de sizden başka müzik aleti imal eden var mı?

İmalat olarak yalnızca ben yapıyorum. Bir de Burhan Aktaş var. Ne kadar öğrendiğini bilmiyorum ama köy hizmetlerinden emekli olunca benim yanıma gelir öğrenmeye çalışırdı. Ben 35 yıldır bu işlerle uğraşıyorum. Gümüşhane'de bu işi benim kadar köklü olarak yapan başka kimse yok. Bu bizim kültürümüz olduğu için bunu yaşatmaya devam edeceğim şu anda el yapımı bağlama kültürü tükenmek üzere fabrikasyon ürünler sağlam olmuyor bu işleri gençlere devretmek gerekir. Bu işi oğluma da öğrettim ümit ediyorum ki baba mesleğini ileride devam ettirecektir.

Saz ve bağlama yapımında hangi ağaç türünü kullanıyorsunuz ve malzemeyi nasıl temin ediyorsunuz?

Ardıç, maun ve dut ağacından yapılıyor. Ardıç, maun ağaçlarının da sesi gür çıkar fakat tınısı en güzel olan dut ağacıdır. Bu işle uğraştığını bilen yakın çevremdeki insanlar Dut Ağacı kestikleri zaman ilk önce beni ararlar, gider bakarım ağaca. İşime yarayan kısımlarını alırım.

Kurs verdiğiniz öğrencilerinizden bu işe devam edenler oldu mu?

Bu işe gerçekten öğrenen öğrencilerim de oldu. Gümüşhane'de Gonca Coşkun benim öğrencilerimdendi. Emine Coşkun da vardı fakat Emine'yi ikna edip sınavlara sokamadım. Burada kendi çabalarıyla bir şeyler yapıyor. Öğrencilerin çoğu yabancılardan oluştuğu için 3 yıl sonra tam da verim alacağım zaman gittiler o yüzden Gümüşhane'de bu işi gerçekten yapmak isteyen kişilerin sayısı çok az kaldı.

Atölyenizde hangi enstrümanları yapıyorsunuz? Her enstrüman için ayrı ayrı eğitim aldınız mı?

Saz, gitar, ney, zurna yapıyorum ama saz daha ağırlıklı olarak yapıyorum. Nefesli çalgı olarak da sipariş olursa mey ve zurna yapıyorum. mey ve zurna yapımını bu işle uğraşan Mustafa Öktem’ e bıraktım. Yapım malzemesi ağaçtan olan her şeyi yapıyorum isteğe bağlı olarak çalıştığım için bazen kemençe isteniyor onu yapıyorum, bazen saz isteniyor onu yapıyorum. Yaptığım ürünlerde sadece bağlamanın yapımını ustadan öğrendim onun dışındakilerin tamamını kendim üretim.

Yapımı en kolay olan ve en fazla zevk aldığınız enstrüman hangisi?

 Bağlamanın hem yapımı daha rahattır hem de çalışma bittikten sonra oturup çalmak daha ayrı bir zevk veriyor.

Saz yapım aşamalarını kısaca anlatabilir misiniz? Bir Saz yapımı için ne kadar zaman harcıyorsunuz?

İlk önce ağaç tomruk olarak çekiliyor, çıta yapılıyor. Kalıplara konulup kurutulmaya bırakılıyor. Ağaçların kuruması için 2 yıl 3 yıl bekliyoruz. Kuruduktan sonra işlemeye başlıyor.

Kişiye özel üretim yaptığınızı söylediniz. Peki insanlar size nasıl ulaşıp sipariş veriyorlar?

İnternet üzerinden ve telefonla ulaşarak sipariş veriyorlar. Burada beni tanıyan eş dost arkadaşlarım geliyor.

Size özel olarak yaptığınız bir müzik aleti var mı?

 Kendime ait çok fazla müzik aleti vardı fakat gelen arkadaşlarım çaldıkları enstrümanı alıp gittiler şuanda elimde hiç enstrümanım kalmadı.

Saz yapımında sizi teknik olarak zorlayan bir kısmı oldu mu?

Teknik olarak herhangi bir zorluk yaşamadım ama sağlık açısından zorlukları var. Vernik ve tiner kullanıyorum. Bu iki madde beni zorluyor. 35 yıldır bu işle uğraşıyorum vernik konusunda biraz çekimser kalıyorum.

Sizce yeni neslin bağlamayı olan ilgisi nasıl?

Ben dükkanı açtığımda İkinci yıl çok fazla talep vardı Gümüşhane’ de gitar kursunu ilk ben başlatmıştım. Sonraki yıllar talepte azalma oldu. Gençlerin ilgisi çok fazla değil. Velilerin baskısıyla gelenler oluyordu. O da en fazla bir ay sürüyordu. İstek olmadığı zaman olmuyor. Ama gerçekten öğrenmek isteyen de gelip öyle diyordu.

 Yaptığınız işi ticari olarak nasıl değerlendiriyorsunuz?

Gümüşhane'de dükkanda 8 yıl kurs verdim. İlk yıllar talep iyiydi daha sonra öğrenciler gelmemeye başladı. Gümüşhane'de dükkan kiraları çok fazla olduğu için bu işi kendi çabamızla başaramadık. Dükkanı kapatmak zorunda kaldık. Şu anda buradaki atölyemde devam ediyorum. Geçen gün çocuklarla bir görüştük dükkan için analiz yaptırdım kiralar çok fazla geldi. Ben beklerdim ki Kültür Müdürlüğümüz veya Halk Eğitim Merkezi bize bu konuda destek olsun, halk kültürümüzü devam ettirelim. Fakat söylediğimiz halde yardım eden olmayınca bizde kendi çabalarımızla bu işi götürmeye devam ediyoruz.

Elif Öktem: Vakit ayırdığınız için teşekkür ederim

 Sezai Özdemir: Ben teşekkür ederim