AİLE HEKİMİNİZ DİYOR Kİ

Değerli okuyucularımız. Gazeteniz Olay, her Perşembe günleri bu sayfada, sizleri aile hekimlerinizle buluşturuyor. Aile hekimleriniz, hastalıklar ve tedavi yöntemleri ile ilgili olarak “Aile Hekiminiz Diyor ki” başlığı altında sizleri bilgilendirecekler.

Bu Haftaki Aile Hekimi Dr. Ali Çıtlak, sizlere kanser ile ilgili açıklamalarda bulunacak.

Kanser Nedir?

Kelime anlamı olarak kanser, bir organ veya dokudaki hücrelerin düzensiz olarak bölünüp  çoğalmasıyla beliren kötü urlara denir. Genel anlamda ise kanser vücudumuzun çeşitli bölgelerindeki hücrelerin kontrolsüz çoğalması ile oluşan 100'den fazla hastalık grubudur. Çok çeşitli kanser tipleri olmasına rağmen, hepsi anormal hücrelerin kontrol dışı çoğalması ile başlar. Tedavi edilmez ise ciddi rahatsızlıklara, hatta ölüme dahi neden olabilir.

Kanser nedenleri

Kanserin sebebi henüz kesin olarak bilinmemektedir. Kanser hastalığı için iki grup risk faktörü vardır. Kanser için risk faktörleri yaşam şekillerine, yaşa, cinsiyete ve aile öykülerine bağlı olarak değişir. Bir başka risk grubu ise çevresel faktörlerdir.

Sigara alkol kullanımı, ( Akciğer, ağız, gırtlak, yutak, yemek borusu, mide, idrar kesesi, pankreas, böbrek, döl yolu ağzı, karaciğer)

Uzun süre ve tehlikeli saatlerde güneş altında kalma,

Aşırı dozda röntgen ışınına maruz kalma,

Bazı kimyasal maddeler (katran, benzin, boya maddeleri, asbest v.b.)

Bazı virüsler (Hepatit B ve C virüsü: Karaciğer, HP virüsü: Döl yolu ağzı)

Hava kirliliği

Radyasyona maruz kalma,

Kötü beslenme alışkanlığı

Aileden gelen (genetik) kansere yatkınlık ( Meme kanseri, lösemiler, bazı çocukluk çağı tümörleri gibi) 

Stres (Çeşitli dokulardaki tümörler)

Hareketsiz yaşam tarzı (Meme, kolon, diğer yerleşimler)

 Kanser Belirtileri

Ateş: Kanserde sıklıkla görülür fakat genelde ileri evre kanserler ile birliktedir. Kan kanseri ve lenf bezi tümörlerinde ise başlangıç belirtisi olarak ortaya çıkabilir.

Halsizlik: Kan kanseri veya kansızlığa neden olabilen mide veya kalın bağırsak kanseri gibi kanserlerde erken ortaya çıkabilir. Halsizlik kanserin seyrini tahmin etme konusunda önemli bir bulgudur.

Ağrı: Kemik veya testis  tümörlerinde ilk belirti olabilir ama genelde ileri evre kanserlerin bir belirtisidir.

Memede veya vücutta hissedilen kitleler: Özellikle meme, testis, lenf bezi veya yumuşak doku tümörleri cilt altında bir yumru veya şişlik ile hissedilebilir.

Cilt değişiklikleri: Cilt tümörleri haricinde iç organ tümörlerinde de görülebilir. Bazı kanserlerde sarılık, ciltte koyulaşma veya ciltte kızarıklık görülebilir.

Kanama: Olağan dışı kanama birçok kanserde erken veya geç dönemde ortaya çıkabilir. Balgamda kan görülmesi akciğer, dışkıda kan görülmesi kalın bağırsak, idrarda kan görülmesi idrar torbası (mesane), zamansız vajinal kanama ise rahim veya rahim ağzı (serviks) kanserinin belirtisi olabilir.

Dışkılama veya idrar yapma alışkanlığında değişiklik: Uzun süreli kabızlık, ishal veya dışkı boyutunda değişiklik kalın bağırsak kanserinin ilk belirtisi olabilir.İdrar yaparken sancı, idrarda kan görülmesi veya idrar yapma sıklığının değişmesi prostat veya idrar torbası (mesane) kanserinin ilk belirtileri olabilir.

Öksürük : İnatçı ve geçmeyen öksürük akciğer kanserinin  ilk belirtisi olabilir.

Açıklanamayan kilo kaybı:Birçok kanserin; özellikle mide, pankreas, yemek borusu (ösefagus) kanseri ve akciğer kanseri gibi

Ben ve siğillerdeki değişiklikler: Vücudumuzda yıllardır mevcut olan bir ben veya siğilde şekil, boyut veya renkte yeni ortaya çıkan bir değişiklik durumunda hemen bir doktora müracaat edilmelidir.

Kanserden Korunma

Sigara kullanmayın

Güneş ışığının zararlı etkilerinden korunun

Düzenli egzersiz yapın

Yüksek kalorili diyet ve katkı maddelerinden uzak durun

Çalışma ortamındaki zararlı maddelerden sakının

Alkolden uzak durun

Anne karnındaki bebeği ilaç, kimyasal madde ve radyasyondan koruyun

Böcek ilacı ve diğer tarım ilaçlarından uzak durun

Gereksiz radyolojik tetkiklerden uzak durun

Gereksiz ilaç kullanmadan kaçının.

Kanser konusunda toplumda farkındalık sağlanması ve toplum bilincinin oluşması, kanserle mücadele de en etkili yöntemlerin başında gelmektedir. Kanserle mücadele konusunda KETEM’lerin (Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezleri) varlığı, çeşitli tarama programlarının ve eğitim çalışmalarının yapılması kanserle mücadele konusunda verimlilikleri arttırmaktadır. Özellikle KETEM’lerimizde “Erken teşhis hayat kurtarır!” prensibiyle;

• Meme kanseri taramaları (40-69 yaş aralığındaki kadınlar) (kendi kendine meme muayenesi eğitimi, mamografi),

• Serviks kanseri taramaları (30-65 yaş aralığındaki kadınlar) (HPV DNA Testi)

• Kolorektal kanser taramaları (50-70 yaş arlığındaki erkek-kadın)  (gaitada gizli kan testi) ,ücretsiz olarak verilmektedir.

            Sizde en yakın zamanda KETEM’e başvurarak kanser taramalarını yaptırabilirsiniz. KETEM’de tarama işlemleri en fazla 1 saatinizi; kanser ise hayatınızı alır.

Erken Tanı Programları

Kanser hastalarında erken tanı ve tedavi hayat kurtarıcıdır. Bu yüzden ülkemizde erken tanı ve tedavi programları uygulanmaktadır.İlimizde de bu programlar Halk Sağlığı Müdürlüğüne bağlı KETEM (Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezi) birimleri tarafından yürütülmektedir. KETEM birimlerimizde serviks (rahim ağzı), Kolon (kalın bağırsak kanseri) ve meme kanseri erken tanı ve tedavi programları uygulanmakta ve kanser ile ilgili önleyici tedbirler alınmaktadır. Bu 3 kanser türüde erken evrede yakalandığında tedavi edilebilir ancak geç kalınırsa hayatı tehdit eden öldürücü bir hastalık olabilir. Bu yüzden gerek ülkemizde gerekse de ilimizde bizler yakın çevremizi bu konuda uyarmalı KETEM’in önemi konusunda toplumu bilgilendirmeliyiz. Son olarak ‘’Kanserden korkma, geç kalmaktan kork’’ diyerek saygı ve sevgilerimizi sunuyoruz.