NEREYE KADAR ?

Hammaddenin Gümüşhane’de üretilmemesi hem firmaların üretim maliyetini artırıyor hem de ulusal marka değeri olan ‘pestil ve köme’nin geleceğini riske atıyor.    

Bir ilin ekonomik yönden kalkınmasında en önemli faktör, üretimini yaptığınız ürünün hammaddesinin kendi ilinizde sağlamasından geçmektedir. Eğer ürettiğiniz üründen elde etmiş olduğunuz parasal gelirin yarıdan fazlasını il dışına aktarırsanız sadece isim olmaktan öteye gidemezsiniz. Hammaddesi dut ve ceviz olan “Gümüşhane Pestili”, 11 yıl önce Türk Patent Enstitüsü tarafından tescillenmesinin ardından Gümüşhane’de pestil ve köme üretim yapan tesislerinin sayısı bugün 30’a ulaştı.  Cevizi Ukrayna ve İran’dan, dutu çevre illerden alarak pestil ve köme üretimi nereye kadar sürecek sorusu akıllara geliyor.

Geçmişten Ders Çıkarılmalı

Konya’dan buğday getirerek kurulan Güdesan Un Fabrikası kapandı, İstanbul’dan kumaş getirerek Tekke köyüne kurulan İncinur Tekstil Fabrikası kapandı, Kelkit ilçesine kurulan Kibrit Fabrikası kapandı. Bu fabrikaların kapanışının tek nedeni ham maddenin dışarıdan getirilmiş olmasıydı.

Çözüm Üretilmeli

Pestil ve kömenin de aynı akıbete uğramaması için ham maddesi olan ceviz ve dutun Gümüşhane’de kurulacak olan ceviz ve dut bahçeleri ile temin edilmesi gerçeği  karşımızda duruyor . Pestil ve Köme Üreticileri Birliği, Gümüşhane Ziraat Odası Başkanlığı, Gümüşhane Ticaret ve Sanayi Odası Başkanlığı ile pestil ve köme üreticilerinin zaman geçirmeden Gümüşhane’de dut ve ceviz bahçelerini kurulması için çözüm üretmeleri gerekiyor.

Pestil Elimizden Çıkabilir

Özellikle pestil ve köme üreticilerinin dikkat etmesi gereken en önemli konunun bazı illerde de dut pestili üretimine geçmiş olmasıdır. Tokat ve Kahramanmaraş’ta başlatılan pestil üretimi ve bunu takip edecek iller ilimizdeki pestil ve köme üreticilerini olumsuz yönde etkileyeceği kaçınılmaz olacaktır. Pestil üretiminin sekteye uğramaması için dut ve ceviz bahçeleri kurulması ile ilgili zaman geçirilmemesi gerekiyor.

100 Dekarla Üretim Olmaz

Gümüşhane Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdür Edip Birşen, gazetemize yaptığı açıklamada, Gümüşhane merkez ilçe ile Torul ve Kürtün ilçelerinde 2015 yılı verilerine göre dut bahçelerinin kapladığı alanın 100 dekar olduğunu söyledi.

Toplam dut ağacı sayısının 16 bin 452 olduğunu belirten Birşen, “Meyve veren ağaç sayısı ise 15 bin 405 adet olup bu meyve ağaçlarından toplam olarak bin 68 ton meyve üretimi elde edilebilmektedir. Meyve vermeyen yaştaki ağaç sayısı ise bin 47’dir” dedi.

Her Türlü Desteği Veriyoruz

Dut bahçeleri kurmak için Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından her türlü desteğin verildiğini ifade Birşen, şöyle devam etti:

“Gerek pestil ve köme üreticilerinin gerekse yöre çiftçimizin gelirinin arttırılması ve genç nüfusun kentlere göçünün azaltılabilmesi için, dut pekmezi, pestil ve köme üretim işletmelerinin hammadde yetersizliği sorunu göz önüne alındığında, ilimizde üretim yapan ve yöremizde ikamet eden çiftçi ailelerinin gelir seviyelerinin ve sosyal standartlarının arttırabilmeleri için ürettikleri ürünleri işleyerek katma değer sağlayabilecek ve yöremize istihdam sağlayacak bir tarımsal sanayinin tam kapasite ile çalışması gereklilik arz etmektedir. Bu nedenlerden dolayı dut bahçelerinin yaygınlaştırılması yolundaki çalışmalara hız verilmiştir.”

İlgilenen Olmadı

Dut bahçeleri kurulması için hazırladığımız projeler çerçevesinde bahçe kurmak için başvuru yapan olmayınca dut bahçeleri yerine ceviz bahçelerine yönelmek durumunda kaldıklarını anlatan Birşen, “Şu anda bile dut bahçesi kurmak için başvuru olması halinde her türlü desteği vermeye hazırız. Hatta Bakanlığımız üretime yönelik her türlü çalışmaya destek veriyor. Beklentimiz gerek pestil ve köme üreticileri gerekse çiftçilerimiz olsun yapacakları başvurular zaman geçirilmeden değerlendirilecek ve kendilerine her türlü imkan ve kolaylık sağlanacaktır. 2016 yılında 50 dekar alanda uygulamayı planladığımız dut projesi ile Gümüşhane ilinde daha fazla dut üretimi sağlamak dolayısıyla üretilen pestil ve kömenin ham maddesinin yerel kaynaklarla karşılanması amaçlanmaktadır” diye konuştu.

Bin 600 Ton Cevize İhtiyaç Var

Müdür Birşen, Gümüşhane’de toplam 49 bin 150 adet ceviz ağacı bulunduğunu yıllık yaklaşık 914 ton ceviz meyvesi elde edildiğini kaydederek, “Mevcut potansiyelin 30 bin 170 adeti dağınık halde, 18 bin 980 adeti ise toplu halde bulunmaktadır. Bu verilerden de anlaşılacağı üzere ildeki mevcut potansiyelin yüzde 61’i dağınık haldeki ceviz ağaçlarından oluşmaktadır” dedi.

Pestil ve köme sektörünün mevcut tam kapasite üretimi ile yılda bin 600 ton civarında ceviz ihtiyacı bulunduğuna işaret eden Birşen, şöyle devam etti:

“Bu verilerden de anlaşılacağı üzere ilimiz ekonomisine çok önemli girdi sağlayan bu işletmelerin temel hammaddeleri olan dut ve cevizin ilde yetiştirilen miktarlarla tamamen karşılanma imkanı bulunmaktadır. İlimizde meyvecilik faaliyetinin ekonomik anlamda belli büyüklüğün altında olması, işletmelerin ürettikleri ürünlerin çoğunu aile ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik kullanmalarının doğal sonucu olarak ihtiyaç duyulan hammadde kısmen il dışından sağlanmaktadır. Dolayısıyla sektörün ihtiyacı olan bu hammaddelerin alımı için önemli miktar kaynakta il dışına kaymaktadır. İlimizde üretilen cevizin besin değerinin yüksek olması, kendine has tat ve aromasının yüksek olması sebebiyle daha çok tatlı, pasta, çerezlik gibi tüketimi yönünden ilimizde kültür oluştuğundan üretilen ürünlerin tamamı pestil ve köme işletmelerinde kullanılamamaktadır.”

Ceviz bahçeleri yaygınlaştırılmalıdır

Birşen, açıklamasını şöyle sürdürdü: “Sanayi tesislerinin ihtiyacı olan ceviz ihtiyacının karşılanabilmesi için kapama ceviz bahçeleri yaygınlaştırılmalıdır.  Bunun doğal bir sonucu olarak gerek ilimizden hammadde gerekse işgücü temin edileceğinden yöre halkına bir gelir teşkil edecektir. Katma değeri yüksek ürünler üretilerek ilimiz ekonomisine büyük katkı sağlayacaktır. Bu amaca yönelik olarak ilimizde ceviz üretiminin geliştirilmesine yönünde çeşitli projeler uygulanmaktadır. 2016 yılında Kelkit Havzasında 400 dekar, Merkez, Torul ve Kürtün İlçelerinde 300 dekar damla sulama sistemi kurulu modern kapama bahçelerin tesis edilmesi planlanmıştır. En az 5 dekar araziye sahip çiftçilerimizin çiftçi kayıt sistemine kayıt olarak üretime destek olmalarını bekliyoruz. Projelerimizle ceviz üretimi damla sulama sistemi ve fidan desteğimizle artarak devam edecektir.”

İbrahim Özdemir-Figen Tok