KENEYE DİKKAT! ÖLDÜRÜCÜLÜĞÜ COVİD’DEN DAHA YÜKSEK

KENEYE DİKKAT! ÖLDÜRÜCÜLÜĞÜ

 COVİD’DEN DAHA YÜKSEK

Türkiye’de özellikle Kelkit vadisinde her yıl insanların korkulu kâbusu olan ölümcül keneler bu yıl kendini erken gösterdi. Son beş yıla kadar ağırlıkla Kelkit vadisinde görülen ölümcül kenelerin Batı’ya doğru yayılmasından endişe ediliyor.

Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanı, Halk Sağlığı Öğretim Üyesi ve aynı zamanda Bulaşıcı Hastalıklar alanınca çalışmaları olan Prof. Dr. İlhan Çetin, KKKA’nın Covid’e oranla daha öldürücü olduğunu hatırlatıp bu yıl vakalarla erken karşılaşıldığını açıkladı.

Vakalarda artış var

Konuyla ilgili açıklama yapan Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanı, Halk Sağlığı Öğretim Üyesi ve aynı zamanda Bulaşıcı Hastalıklar alanınca çalışmaları olan Prof. Dr. İlhan Çetin, KKKA vakalarında artış gözlendiğini belirtip, “Kırık Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA), Dünya’nın gündemine 1940’lı yıllarda Kongo’da daha sonrada Kırım’da kanamalı bir ateş olarak girdi. Özellikle kene ile bulaşan bir hastalık olarak Dünya’nın gündemine girdi. KKKA’nın ülkemizde görülmesi ise 2002 yılına dayanmaktadır. Tokat bölgesinde bir sağlık çalışanında ilk defa tespit edildi. 2010 yılına kadar vaka sayılarında ciddi bir artış oldu. Ardından verilen mücadele ile vaka sayısı önemli derecede azaltıldı. Ancak son yıllarda KKKA’da ülkemizde ciddi bir artış var.” dedi.

Kabus erken döndü

Çetin bu yıl KKKA vakalarının önceki yıllara oranla erken gözlenmeye başlandığını ifade edip, “Bu hastalık özellikle Kelkit vadisi içerisinde kümelenmekte. Erzincan, Giresun’un Güney’i, Gümüşhane, Bayburt, Sivas, Tokat, Çorum ve Yozgat’ta daha fazla anılmakta. Bu yıl geçen yıllara göre vaka sayılarında daha erken bir dönemde karşı karşıya kaldık. Geçtiğimiz yıllarda Mayıs ayının ortalarında vaka sayılarında artış görülürken bu yıl Nisan ayının ortalarından itibaren vakaları görmeye başladık” dedi.

Covid’e göre daha öldürücü

Prof. Dr. İlhan Çetin, KKKA’nın Covid’e göre daha öldürücü olduğunun altını çizerek, “KKKA hastalığında ölüm oranları Covid-19’a göre daha yüksek seyretmekte. Hatta zaman zaman 3-4 kat daha fazla öldürücülüğü olan bir hastalık. Bu nedenle mutlaka gerekli tedbirlerin alınmasını istiyoruz. İnsanlarımız bunun farkında olmalı ve dikkat etmeliler” dedi.

Ölümcül hastalığın kaynağı kene

Çetin, insanı ölüme getirebilen hastalığın kaynağının keneler olduğunu vurgulayarak, “KKKA’nın e yaygın bulaşma şekli, KKKA virüsü kaşıyan kenelerin insanları ısırması ve kanını emmesi ile ortaya çıkıyor. En büyük bulaş yolu budur. KKKA hastasının kadından da bulaşmaktadır. Kene insanları ısırdığı sırada o bölgeden düzgün bir şekilde çıkartılmıyorsa kusabiliyor. Kene kusma ile virüsü insan vücuduna veriyor. Ölüme kadar götüren ciddi bir hastalığa neden olabiliyor. Bu nedenle kene ile temas etmiş olan insanların vücutlarına yapışan keneleri mutlaka uzman kişiler tarafından çıkartmalarını öneriyoruz. Aksi taktirde hastalık riski çok daha yüksek oluyor.” şeklinde konuştu.

Beyaz ve uzun giysi

Çetin, keneye karşı alınması gereken tedbirler arasında beyaz ve uzun giysilerin yer aldığını belirtip, “kenenin yoğun yerlerde bölgelerde uzun kollu gömlekler giyilmesini, pantolonlarına paçalarını çoraplarının içerisine koymalarını tavsiye ediyoruz. Kenelerin en çok yapıştığı yer bacaklardır. Otlak alanlarda çalışanlar, piknik yapanlar evlerine geldiklerinde mutlaka vücutlarında kene kontrolü yapmaları gerekmektedir. Piknik yapılan alana beyaz bir örtü serilmesi çok önemli. Eğer bölgede bir kene popülasyonu varsa bunu gözle görmek mümkün olmaya bilir. Beyaz örtü üzerinde tespiti çok daha kolay olabilir. Kene popülasyonu bulunan arazilerde çalışanlarında beyaz giysiler giymesini öneriyoruz” dedi.

Bir ayda 50 vaka 3 ölü

Çetin Sivas’ta bir ay içerisinde görülen 50 vaka arasından 3 hastanın öldüğünü hatırlatıp, “Şuan 50’ye yakın vakamız oldu. Maalesef 3 hastamızı kaybettik. 15 hastamız halen tedavi olmaktadır. KKKA hastalığının öldürücülük oranı Covid’e göre 4 kat daha fazla olabiliyor. Vatandaşlarımızın özellikle Mayıs, Haziran ve Temmuz ve Ağustos aylarında dikkat etmelerini tavsiye ediyoruz. Özellikle hayvancılıkla uğraşan vatandaşlarımızın keneye karşı mutlaka ilaç kullanmalarını tavsiye ediyorum” şeklinde konuştu.

Çetin kenelerin Batı’ya doğru yayılabileceği uyarısında bulunarak şunları kaybetti.“2014 yılına kadar KKKA virüsü taşıyan keneleri Kelkit vadisinde görüyorduk. Son yıllarda özellikle Batı’ya doğru kaydığını görüyoruz. Ülkemizin Kuzey Batı’sında da vakalar görülüyor. Batı Karadeniz bölgesinin Güney kısımlarında, Marmara bölgesinin Güney kısımlarında da vakaların yayılma ihtimali var. Bu bölgelerde de dikkat etmekte fayda var.”

Öte yandan Gümüşhane İl Sağlık Müdürlüğü de vatandaşları uyarıcı bir açıklama yaparak keneden korunma tedbirlerini şöyle sıraladı:

Korunma tedbirleri;

1-Tarla, bağ, bahçe orman ve piknik alanları gibi kene yönünden riskli alanlara gidilirken kenelerin vücuda girmesini önlemek maksadıyla mümkün olduğu kadar vücudu örten elbiseler giyilmeli, pantolon paçaları çorap içerisine sokulmalı, ayrıca, kenelerin elbiseler üzerinde rahat görülebilmeleri için açık renkli kıyafetler tercih edilmelidir.

2-Kene yönünden riskli alanlardan dönüldüğünde kişiler kendilerinin ve çocuklarının vücutlarında ( kulak arkası, koltuk altları, kasıklar, diz arkası dahil) kene olup olmadığı kontrol etmeli, kene tununmuş ise hiç vakit kaybetmeden, çıplak elle temas etmeden, vücuda tutunduğu yere en yakın yerden eldiven, poşet, penset veya cımbız ile tutarak çıkarılmalıdır. Kene çıkarılan yere tentürdiyot gibi antiseptik solüsyonlar sürülmelidir.

3-Kişi keneyi çıkaramıyorsa en yakın sağlık kuruluşuna başvurmalıdır. Kene ne kadar erken çıkarılırsa hastalığın bulaşma riskinin de o kadar azalacağı unutulmamalıdır.

4-Hastalık, hayvanlarda belirti göstermeden seyrettiğinden, hastalığın görüldüğü yerlerde bulunan hayvanlar sağlıklı görünse bile hastalığı bulaştırabilmektedir. Bu sebeple hayvanların kanlarına, vücut sıvılarına ve dokularına ( et, sakatat) çıplak elle temas edilmemelidir.

5-Hastalığa yakalanan kişilerin kan ve vücut sıvıları ile hastalık bulaşabileceğinden hasta ile temas eden kişiler gerekli korunma önlemlerini ( eldiven, önlük, maske) almalıdır.

6-Kene tutunan kişiler en az 10 gün süreyle kendilerini ateş, halsizlik, iştahsızlık, kas ağrısı, baş ağrısı, bulantı, kusma, ishal, kanama gibi belirtiler yönünden izlemeli ve bu belirtilerden birinin veya birkaçının ortaya çıkması halinde en yakın sağlık kuruluşuna müracaat etmelidir.

7-Hastalığa sebep olan mikrobun taşıyıcısı olan keneler uçmayan, zıplamayan yerden yürüyerek vücuda tırmanan eklem bacaklı hayvanlardır. Genelde kahve renklidir. Vücuda tutunan veya hayvanların üzerinde bulunan keneler kesinlikle çıplak elle öldürülmemeli ve patlatılmamalıdır. Kenelerin üzerine sigara basmak, kolonya, gaz yağı gibi kimyasal maddeler dökmek kenelerin kasılmasına sebep olarak vücut içeriğini kan emdiği kişiye aktarmasına sebep olacağından kesinlikle yapılmamalıdır.

Korunma amaçlı olarak park, bahçe gibi alanlarda yapılan ilaçlanmanın uzun süreli etkinliği yoktur. Hayvancılıkla uğraşan vatandaşlarımızın belirlenen tedbirleri alması daha önemlidir;

*Hayvan barınakları ve ahırlar kene yaşamasına izin vermeyecek şekilde sıvanmalı ve kireçle badana edilmelidir.

*Hayvanların yemlenmesi ve sağımı esnasında vücudu örten kıyafetler ile çizme giyilmeli, pantolon paçaları çorap içine alınmalı, eve dönüldüğünde kene tutunması yönünden vücut taraması ( kulak arkası, koltuk altı, kasıklar, diz arkası vb.) yapılmalıdır.

*Hayvanların vücut çıktılarına temas etme durumu varsa koruyucu tedbir alınmalıdır.