Kalelerin Şehri Gümüşhane

Zamanında gözetleme ve savunma amaçlı olarak kullanılan kalelere çıkan vatandaşlar hem doğa yürüyüşü yaparak, kaleye ulaştıklarında eşsiz Gümüşhane manzarasının tadını çıkarıyorlar.

Gümüşhane’yi sarmalayan o kaleler ve özellikleri ise şu şekildedir;

KOV KALESİ
Merkez İlçe sınırları içindedir. Gümüşhane-Erzincan Devlet Karayolu üzerinde 21.kilometredeki ismi kov olan (Esenyurt) köyü sınırları içindedir. Kaleye 6 km’lik stabilize yolla ulaşılır. Kale 130 metre yükseklikteki bir ana kaya üzerine kuruludur. En yüksek noktası ise 1760 metredir. Kalenin kuzey cephesinin doğu-batı uzantısı yaklaşık 70 metredir. Kale dikdörtgen planlı ve burçlarla destekli bir yapıdadır. Moloztaş ve harçla inşa edilen yapı içerisinde düzgün olmayan kare planlı bir iç kale görünümünde bir yapı yer almaktadır. Kale’nin dış duvarları1.5 metre kalınlığında iç mekan bölümleri 0.90 cm kalınlığındadır. Duvarların iç kısımlarına ahşap kirişler yerleştirilmiştir.    Tüm Kale birimleri ana kaya ile bütünleştirilmiştir. Girişin solunda bulunan burç içerisinde 5 mazgal açıklık bulunmaktadır. Bunların en geniş açıklığı 1 metredir. 

Canca Kalesi

Kale şehir merkezinin Kuzeydoğusunda, Bağlarbaşı semtindedir. Gümüşhane-Bayburt karayolunun 5.kilometresinden 12 km. Kuzeye gidilerek Kaleye ulaşılmaktadır. Evliya Çelebi, Seyahatnamesinde bu kaleden bahsetmektedir. 1530 metre yükseklikte olan Kale Ana kaya üzerine nispeten yuvarlak planlı olarak moloz taşlarla yapılmıştır. Kale olmaktan çok gözetleme kulesi niteliğindedir. Kule içerisinde bir su sarnıcı yer almaktadır. Doğu-Batı uzunluğu 12 metredir. Ayrıca yüksek duvarlar ile takviye edilmiştir.

KALECİK KALESİ
Kale, Torul İlçesi kalecik Köyü sınırları içerisinde, ışık köyü ulaşım yolunun üzerinde Vadiye hakim bir tepeciğin üzerinde inşa edilmiştir. Korunma ve gözetleme amacıyla yapılmıştır. Kale surları iç ve dış kale olmak üzere iki bölümden oluşmuştur. Surlar tamamen ayaktadır. 

SATALA KALESİ 
Satala Kalesi Kelkit İlçemiz sınırları içerisinde olup, Satala şehrinin harabeleri amfitiyatro şeklinde yükselen bir dağın eteklerinde kendisini belli eder. Burada bulunan harabelerin 6.yüzyılı geçtiği zannedilmektedir. Kalenin 530 yılında Perslerin sınırı şiddetle geçmeleri ve surların büyük tehlike arz etmesi sebebiyle Bizans imparatoru Justinianios tarafından onarıldığı bilinmektedir. Kaleden günümüze bazı kalıntılar kalmıştır. Köylülerin yaptığı kazı sonucu kalenin kuzeydoğu köşesinde önemli bir burç ortaya çıkarılmıştır.

TORUL KALESİ
Kale Torul İlçe Merkezindedir. Her yıl bölgeye gelenlerin dikkati çekip, ziyaretinde bulunduğu kalenin yapımında kireç harcı kullanılmıştır. Bir rivayete göre kaleden Harşit çayına inen gizli bir yol vardır. Kalenin su ihtiyacı bu gizli yoldan temin edilmektedir.

EDİRE KÖYÜ KALESİ
Yapı, Merkez Dörtkonak (Edire) Köyü sınırları içerisinde, Köye ulaşım yolunun üzerinde  200 metre mesafede yer almaktadır.  Hakim kaya kütlesi üzerine  Savunma ve gözetleme amacıyla yapılmıştır. Kale sur duvarlarının bir kısmı hale ayakta kalmıştır. Kaleye ulaşım patika yolla sağlanmaktadır.

SÜME KALESİ
Kale, Kürtün İlçesi, Özkürtün Beldesi Kale Mahallesindedir. Osmanlı döneminde 1400’lü yıllarda Trabzon’da bulunan Rum Pontus devletine karşı savunma amaçlı yapıldığı tahmin edilmektedir. Kale Erikbeli Vadisi üzerinde ve dönemin tek(yaya) ulaşım yolu olan Erikbeli yolunun hemen üzerinde inşa edilmiştir. Özkürtün İlçe Merkezine 6 km mesafede olan Kaleye dört mevsim ulaşım imkanı bulunmaktadır.

YALINKAVAK KÖYÜ KALESİ
Yapı, Torul İlçesi Soroyna (Yalınkavak) köyü sınırları içerisindedir. Aşağı ve yukarı mahallenin orta noktasında dere kenarında yöreye  hakim kaya kütlesi üzerine inşa edilmiştir. Korunma ve gözetleme amacıyla yapılmıştır. Kalenin çevre surları tabiat şartlarına bağlı olarak tahrip olmasına rağmen yer, yer ayakta kalmıştır.

KÜRTÜN KALESİ
İlçenin Yukarı Uluköy mahallesinin doğusunda olup, mahalleye tam hakim tepededir. Tepeye bakıldığında kaleyi görmek mümkün değildir. Çünkü kale tepenin içi oyularak inşa edilmiştir. Tepenin 8-10 metre kuzey yönünden yaklaşık 4 m2 genişliğinde bir girişi bulunmaktadır. Ancak söz konusu giriş çeşitli nedenlerle taşlarla doldurulmuştur. İçerisine giriş mümkün değildir. Yöre halkının bu kaleye izafeten bu bölgeye “Kaleyanı” adı vermişlerdir. Halkın anlattığına göre kaleye merdivenlerle inilmekte, iç mekan birçok kat ve galeriden oluşmaktadır. Kalenin giriş kısmı dörtgen olup, köşeleri oval olarak bir çeşit harçtan yapılmıştır. Kalenin M.S 6. yüzyılda Roma İmparatorluğu döneminde yapıldığı tahmin edilmektedir.

Mert Zımba