Coronavirus Anlatıldı

Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi ile Klinik Mikrobiyoloji Uzmanlık Derneği (KLİMUD) ve Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) işbirliği çerçevesinde “Yeni Coronavirus Hakkında Güncel Bilgiler” adlı bir seminer gerçekleştirildi.

Gümüşhane Üniversitesi Kongre Merkezi’nde düzenlenen seminere KTÜ Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji ABD Öğretim Üyesi Doç. Dr. Kurtuluş Buruk konuşmacı olarak katıldı. Moderatörlüğünü KTÜ Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji ABD Başkanı Prof. Dr. Faruk Aydın’ın üstlendiği seminerde virüsün çıkış yeri, sebepleri, etkileri ve korunma yolları hakkında bilimsel bilgiler verildi.

Seminerin açılış konuşmasını gerçekleştiren Sağlık Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. M. Ferhat Özbek, “Bu virüs ile ilgili daha çok medyayı takip ettiğimizde insanlar üzerinde genelde bir endişe yaymaya çalışıldığını görüyoruz. Bu haberleri takip ederken acaba bu haberleri yapan kişi bu konuda yetkili bir kişi mi; yoksa sıradan bir gazete haberi mi? Öncelikle bu sorunun cevabına bakmak lazım. Dolayısıyla bu konuda haberi yazan kişi yetkili bir bilim insanı ya da bilgi sahibi biri değilse, bu tür haberleri ciddiye almamak gerekir. Bu nedenle de konu hakkında bilgi sahibi olan bilim insanlarımızı bir araya getirerek, yeni coronavirus hakkında bilgileri onlardan dinleyeceğiz. Çünkü bizim doğru bilgiye ihtiyacımız var. Bu doğru bilgiler çerçevesinde davranışlarımızı, tutumlarımızı belirlememiz lazım” sözlerine yer verdi.

Özbek’in konuşmasının ardından KTÜ Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji ABD Başkanı Prof. Dr. Faruk Aydın ise düzenlenen bu seminerde bir bilimsel ortamda bu güzel konuyu tartışma fırsatı yakaladıklarını belirterek, “Temel olarak bilimsel temele dayanan bir virüs biyolojisi inceleyeceğiz. Bu virüs nasıldır, kimdir, ne zamandan beridir var, nereye gidiyor, nasıl seyredecek, bunları konuşacağız” ifadelerini kullandı.

Yapılan açılış konuşmalarının ardından Yeni Coronavirus hakkında bilgiler veren KTÜ Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji ABD Öğretim Üyesi Doç. Dr. Kurtuluş Buruk şunları söyledi:

“2019 yılı Aralık ayının ilk günlerinde Çin’in Hubei Eyaleti’nin başkenti Wuhan’da etiyolojisi tanımlanamayan pnömoni vakalarında artış saptanınca, Çin Cumhuriyeti 31 Aralık 2019’da Dünya Sağlık Örgütü’nden (DSÖ) destek istedi. DSÖ yaklaşık 10 gün sonra etkenin yeni bir Coronavirus olduğunu açıkladı. Çin Halk Cumhuriyeti bu arada virüsün yayılımını engellemek için çok hızlı bir şekilde izolasyon ve kontrol önlemleri aldı. Wuhan’daki Huanan Deniz Ürünleri Pazarı başta olmak üzere potansiyel salgın kaynağı birimlerini kapattı. Başlangıçta Wuhan virüsü olarak isimlendirilen etken ajan günümüzde SARS-CoV-2, yaptığı hastalık da Covid-19 olarak adlandırılmaktadır.”

Medyada birçok kafa karıştırıcı, yönlendirici haber, yorum ve görselin paylaşıldığını dile getiren Buruk, bu sunum ile sağlık topluluğunun birer ferdi olarak yetiştirilen Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi öğrencilerinin bilgilendirilmesi, sonrasında karşılıklı iletişim yoluyla konunun tartışılmasının hedeflendiğini söyledi. Doç. Dr. Kurtuluş Buruk yaptığı sunumun devamında, “Virüs, canlılığın tüm belirtilerini göstermeyen, kendi başına metabolik aktivite olmayan, aktivitesini sürdürebilmesi için mutlaka canlı bir hücrenin içinde bulunması gereken ve antibiyotiklerden etkilenmeyen bir mikrobiyolojik evren üyeleridir. Yüzeylerin bulunan çıkıntılarıyla hücreye bağlanır, içine girer, hücrenin metabolik kontrolünü ele geçirir, kendini kopyalatır ve olgun virüs partikülleri olarak hücreyi terk ederler. Coronavirus ailesi üyelerinin en belirgin özellikleri RNA içermeleri ve ana yapıtaşı yağ molekülleri olan bir dış katmana sahip olmalarıdır. Bu yağ katmanının içine gömülü ‘S’ (Spike) çıkıntısı ile hedef hücreye bağlanır. Coronaviruslar temelde zoonozdur; yani hayvanlardan insanlara bulaşır. Günümüzde çeşitli zaman dilimlerinde hayvanlardan insanlara geçen ve soğuk algınlığına neden olan 4 Coronavirus bulunmaktadır. Bunların yanında, yine hayvanlardan insanlara geçen daha ciddi seyreden hastalıklara neden olan SARS ve MERS virüsleri ortaya çıkmıştır. Son olarak karşılaştığımız SARS-CoV-2 de diğerlerine benzer şekilde hayvanların bir virüsü iken mutasyon geçirerek insana ait bazı hücrelerde bulunan ACE II olarak adlandırılan bir yapıya bağlanarak hücrenin içine girme ve çoğalma yeteneği kazanmıştır” açıklamalarında bulundu.

Virüsün kaynağının büyük olasılıkla at nalı şeklinde burunları olan yarasalar olduğunu ifade eden Buruk, “Bu konu hakkında da “DSÖ verilerine göre, 27 Şubat 2020 itibariyle 82 bin 294 doğrulanmış vakanın 2 bin 804’ü ölüm ile sonuçlanmıştır. Ateş ile birlikte çeşitli solunum sistemi enfeksiyonu belirtileri sıklıkla görülmekte, ölümler daha çok bir kalp, akciğer, böbrek gibi bir başka organında sorun olan yaşlı bireylerde olmaktadır.  Gençlerde ölüm oranı düşük olup, 9 yaş altı çocuklarda ölüme rastlanmamıştır. Hastalık, bugün itibariyle ülkemizde görülmemiştir ancak, komşularımız olan Yunanistan, Gürcistan, İran ve Irak’ta vakalar bildirilmiştir. Özgül tedavisi henüz yoktur. Ancak pek çok ilacın etkinliği araştırılmaktadır. Aşı çalışmaları sürdürülmektedir. Virüs zarflı olduğu için çevre koşullarından çok etkilenmekte ve kısa sürede hastalık yapma özelliğini kaybetmektedir. Bu nedenle Çin’den gelen kargolar ile bulaşma olasılığı yoktur” sözlerine yer verdi.

Sunumunun son kısmında virüsten korunma yollarını da anlatan Buruk, “Korunmak için; 20 saniye boyunca doğru ve etkili el yıkamayı içeren hijyen kurallarına uyma, hastalar ile virüsün bulaşmasına neden olabilecek yakın temastan (1 metreden fazla yaklaşma gibi) kaçınma, hapşırma ve öksürme sırasında ağızı tek kullanımlık kağıt mendillerle kapama (mümkün değilse dirsek içine hapşırma), kalabalıktan kaçınma en etkili yollar olarak tanımlanmaktadır” ifadelerini kullandı.

Katılımın yoğun olarak gerçekleştiği program katılımcılardan soru cevapların alınmasıyla sona erdi. Program sonunda Sağlık Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. M. Ferhat Özbek tarafından KTÜ Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji ABD Başkanı Prof. Dr. Faruk Aydın ve KTÜ Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji ABD Öğretim Üyesi Doç. Dr. Kurtuluş Buruk’a katılımlarından ve değerli bilgilerinden dolayı teşekkür belgesi takdim edildi.

Düzenlenen programın ülkemizde bilgi kirliliğini bir nebze de olsa gidereceğini ve insanlarımızın daha bilinçli hareket etmesine yönlendireceğine dikkat çeken Rektör Prof. Dr. Halil İbrahim Zeybek ise, “Günümüzde sosyal medya aracılığıyla birçok bilgi kirliliği yayılmaktadır. Bunlardan bir tanesi de Çin’in Hubei Eyaleti’nin başkenti Wuhan’da ortaya çıkan Corona virüsü hakkında korkutucu bilgilerdir. Bu bilgilerin büyük çoğunluğu virüs hakkında bilgi sahibi olmayan kişiler tarafından servis edilmekte ve halkımızda korku, telaş oluşturulmaya çalışılmaktadır. Ülkemizde Sağlık Bakanlığımız tarafından çok sıkı tedbirler alınmasından dolayı çok şükür ülkemizde henüz Corona virüsü ile ilgili bir vaka yaşanmadı. Tabi bu yaşanmayacak anlamına da gelmez. Buradaki en önemli husus, bu virüse karşı halkımızın yeterli ve doğru bilgilendirilmesidir. Üniversitemiz ev sahipliğinde düzenlenen seminer ile virüse, bilimsel açıdan bakma fırsatı yakaladık. Konu hakkında bilgi sahibi olan uzmanlarımız virüsten korunma yolları ve etkileri hakkında bilgi verdiler. Şunu asla unutmamız gerekiyor. Hastalık öldürmez, bilgisizlik öldürür. Bu nedenle de değerli katkılarından dolayı KTÜ Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji ABD Başkanı Prof. Dr. Faruk Aydın ve KTÜ Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji ABD Öğretim Üyesi Doç. Dr. Kurtuluş Buruk hocalarımıza Gümüşhane Üniversitesi olarak teşekkürlerimizi sunuyoruz. Programın düzenlememesinde emeği geçen başta Sağlık Bilimleri Fakültesi Dekanımız Prof. Dr. M. Ferhat Özbek olmak üzere tüm hocalarımızı bu yöndeki eksiklikleri tamamladıkları için kutluyorum. Tüm halkımıza sağlıklı uzun ömürler diliyorum” açıklamasında bulundu.