ÇIĞ "GELİYORUM" DEMEZ

Bayrak, gazetemize yaptığı açıklamada, bitki örtüsünden yoksun, eğimi fazla yamaçların, rüzgarın getirdiği karı bu yamaçlarda biriktirmesi kar örtüsündeki su miktarının artmasının çığ riskini de artırdığını belirtti.

Kar yağışının fazla olduğu dağların yamaçlarında kalın bir kar tabakası oluştuğunu ifade eden Bayrak, "Bu tabaka yer çekiminin de etkisiyle aşağılara düşmeye hazır durumdadır. Bu düşmeyi kolaylaştıran ve hızlandıran çeşitli etmenler vardır. Kar tabakasının üzerine yağan yeni karlar, eriyen kar sularıyla birlikte tabakanın altına sızar. Gece sıcaklığın düşmesi sonucu alttaki bu su donarak bir buz tabakası oluşturur. Buz tabakası da üzerindeki karın yer değiştirmesini sağlayan kaygan bir zemin demektir" dedi.

Bayrak, özellikle taze karların yağmasıyla birlikte çığ olaylarının arttığına dikkati çekerek, "Yeni yağışla birlikte havanın ısınması çığ olaylarına yol açar. Hava sıcaklığının artması ile birlikte karların bir kısmı eriyerek sulu kar özelliği kazanır. Sulu kar ise yamaçlar boyunca kolayca kayar ve çığ olayına yol açar. Yamaçların çıplak olması ve eğiminin fazla olması çığ oluşumunu hızlandırır" diye konuştu.

Çığı, aktif ve pasif olarak önleme yöntemleri bulunduğunu vurgulayan Bayrak, bunların aktif önlemlerin teraslama, yeniden ağaçlandırma, şaşırtmacalı kazık, tripod, kar çiti veya perdesi, rüzgar çatısı, panosu, ve engelleri ile kar tırnakları, kayma kütükleri olduğunu belirtti.

Bayrak, pasif önlemlerin ise saptırma ve durdurma duvarı, çığ barajı, mahmuz, geciktirme tümsekleri ve çığ kapanı, çığ kırıcıları, çığ direkleri, çığ tünelleri, yol uyarı ve kapama sistemleri, bina güçlendirme teknikleri ve altyapıları güçlendirme teknikleri olduğunu kaydetti.

-448 çığ olayında 850 kişi hayatını kaybetti-

Türkiye'de afet kayıtlarına göre 1958 yılından itibaren meydana gelen 448 çığ olayında 850 kişinin hayatını kaybettiğini anımsatan Bayrak, şöyle devam etti:

"Ülkemizde en son olarak yaşanan çığ felaketi Torul ilçesi yakınında, 2150 rakımdaki Zigana Dağı'nda meydana geldi. Bu olayda Trabzon Tenis Dağcılık Kayak İhtisas Kulübü Derneği (TEDAK) üyesi 10 dağcı hayatını kaybetti, 7 dağcı ise yaralandı. Ülkemizdeki çığ bölgeleri haritaları çıkarılmıştır. Kış sporlarını seven ve kış aylarında yürüyüş yapan sporcuların bu haritalara göre yürüyüş güzergahlarını belirlemeleri gerekiyor."

Mesut Bayrak, doğaya yürüyüş ya da av için çıkanların yürüyüş yollarını kullanmaları ve çığın gelme ihtimali olan yerlerden uzak durmaları gerektiğini dikkati çekerek, şunları kaydetti:

"Daha çok ağaçlık ve dağ sırtlarından yürüdüğümüz zaman çığ afetine maruz kalmamış oluruz. Çığ her zaman bizim göremediğimiz, hatta ulaşamadığımız yerlerde de olabiliyor. Bilhassa Doğu Karadeniz'de yüksek dağlarımız ve yaylalarımız mevcuttur. Buralara gittiğimiz zaman özellikle dikkatli olmamız gerekir. Doğu Karadeniz'de yüksek dağlara ve yaylalara yürüyüşe çıkan dağcıların, mutlaka ilgili makamlara bilgi vererek izin almaları gerekiyor. Çığ 'geliyorum' demez, o nedenle dikkatli olunması gerekiyor."

Gümüşhane'nin çığ haritası

Gümüşhane'nin çığ haritasının çıkarıldığını belirten Bayrak, kentteki çığ alanlarını iki kategoride değerlendirdiklerini ifade etti.

Birincisinin çığ olmuş bölgeler, ikincisinin ise muhtemel çığ olabilecek bölgeler olarak nitelendirdiklerini dile getiren Bayrak, "İlimizin hemen hemen her bölgesi çığ olabilecek bölgelerdir. Kelkit, Köse ve Şiran ovalarının düz alanları için söylemek mümkün değil ama Harşit Vadisi'ne geldiğimizde hemen her yerde çığ olabilir. Afet hiçbir zaman olmaz diyemeyiz, her zaman afet olacağını düşünerek, her yerde tedbirli olmalıyız" diye konuştu.

İbrahim Özdemir-Figen Tok