AVRUPA'YI UTANDIRACAK ÇAN KULESİ HOŞGÖRÜSÜ

Minare yapmalarına rağmen kilisenin çan kulesini yıkmayan köylüler, kulenin eskiyen çatısını onarıp sacla kapladı, kuleyi ışıklandırdı.

Gümüşhane Kültür ve Turizm Müdürü Temel Yalçın, Arpalı köyünde olduğu gibi Gümüşhane'nin çeşitli yerlerinde bulunan bu tür tarihi eserlerin korunduğunu belirterek, "Bunlara en güzel örneklerden biri de Süleymaniye Mahallesi'nde farklı inanç ve mezheplere mensup Ermeni, Rum ve Müslümanların bir arada yaşamış olmasıdır" dedi.

Yalçın, Gümüşhane'nin dini hoşgörünün en iyi yaşandığı yerlerden olduğunu ifade ederek, şöyle konuştu:

"O nedenle hepimiz birbirimize saygı duyarak yaşadık, bundan sonra da yaşayacağız. Gümüşhane insanı örnektir, başkalarının inançlarına saygı duymayı ilke edinmiştir. Gümüşhane halkı kendi yaşantıları dışında, başkalarının yaşantılarına müdahale etmek istememiştir, etmiyor da. Gümüşhane insanı bu yönüyle hoşgörünün sembolü olan insandır."

Restore edilecek

Yalçın, Arpalı köyündeki çan kulesinin restore ve çevre düzenlemesinin yapılması için geçen yıllardan projesinin yapıldığını belirterek, “Yapılan proje Trabzon Koruma Kurulu tarafından onaylandı. Bu yılın Mart ayında projenin güncellemesini yeniden yaptık. 94 bin liralık bir maliyet ortaya çıktı. Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı’nın (DOKA) turizmi geliştirme kapsamında Torul Kaymakamlığı aracılığıyla başvuru yapıldı” dedi.

Özgün mimari korundu

Yalçın, “Gümüşhane ili Torul ilçesi Arpalı Köyünde bulunan yapı 1865 tarihi yapımıdır. İbadete açık olan ve kullanılan Camide, kilisenin özgün mimarisi korunmuştur. Kilise-Camiinin çevresi hisar duvarlarıyla çevrili olup, iç mekanda mezarlık, wc ve çan kulesi vardır. Çan kulesi orijinalliğini aynen korumakta olup, avluya girişi sağlamaktadır. Çan Kulesi dikdörtgen bir plan üzerinde altıgen bir geçişle, altı sütun üzerinde kubbe geçişi, altı küçük kemerle yapılmış ve çatıyla tamamlanmıştır. Ayrıca kilisenin kapısı da orijinal olarak günümüze gelmiştir. Yerleşimde tarihi Rum evleri halen ayaktadır.  Yerleşimde ayrıca bir de Rum yapımı değirmen mevcuttur. Medeniyetler ittifakı projesine örnek teşkil edecek bu kültür mirasının korunması ve restorasyonunun yapılması halinde yerleşim biriminin ziyaretçi alacağı ve bölge turizminde önemli bir yere geleceği düşünülmektedir” diye konuştu.

Arpalı köyü muhtarı Fatih Küçüköner de köylerinin tarihinin çok eski olduğunu, geçmişte madencilikle geçimin sağlandığı köylerinde Kurtuluş Savaşı'ndan önce yaklaşık 600 Rum yaşadığını belirterek, şunları kaydetti:

"O dönemlerde burada bulunan Rumlar, çan kulesi bulunan kiliseyi bizim köye yapmış. Başka yerleşim yerlerinde çanı olan kilise bulunmamaktadır. Çevre köylere hakim olması nedeniyle çan bizim köyde çalınırdı. Pazar günleri köyümüze çok sayıda Rum ziyarete gelirdi. Kurtuluş Savaşı'yla birlikte Rumlar köyü terk edince köylüler de toplanarak kiliseyi camiye çevirip minare yapmış. Kilisenin çan kulesine ise hiç dokunmayarak bugüne kadar korumuşlar. Çan kulesinin eskiyen çatı kısmını dahi sacla koruma altına almışlar."

Muhtar Küçüköner, çan kulesinin bulunduğu alanın hazineye ait olduğunu, köy tüzel kişiliğine alınması için de başvuruda bulunduklarını sözlerine ekledi.